... czyli dlaczego rok 1979 był dla Wronek rokiem przełomowym.
W miesiącu październiku grupa regionalistów, przy wsparciu społeczności lokalnej, postanowiła uczcić rocznicę 700-lecia miasta. Pasjonaci, zrzeszeni pod nazwą Towarzystwa Miłośników Ziemi Wronieckiej, któremu początek dali Marian Radomski, Maria Stryczyńska (była właścicielka Apteki pod Orłem) i Czesław Grot (autor monografii Wronek), przygotowali na tę okazję dwie wystawy. Pierwsza odbyła się w świetlicy Zakładu Karnego. Zaprezentowano na niej zbiory myśliwych oraz dorobek wronieckich zakładów przemysłowych i rzemieślniczych. Druga miała miejsce w świetlicy Spółdzielni Pracy Postęp, gdzie wystawiono zbiory związane z historią miasta. Ekspozycja ta, zatytułowana „Wronki wczoraj i dziś”, prezentowała przede wszystkim rodzinne pamiątki mieszkańców Wronek i okolic. Obejrzeć można było m.in. sztandary organizacji, pochodzące z różnych okresów dokumenty, odznaczenia, mapy, fotografie itd. Apteka „Pod Orłem” udostępniła zbiór dawnych narzędzi farmaceutycznych, a swój dorobek zaprezentowali lokalni artyści. Wystawiono prace m.in. Witolda Koniecznego, Tomasza Siwińskiego, Zofii Sobeckiej, Stanisława Zgaińskiego, Bronisława Mackiewicza. Pojawiło się też wiele dawnych przedmiotów codziennego użytku.
Obie wystawy cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. W okolicznościowej księdze pamiątkowej pojawiły się wpisy z życzeniami mieszkańców, o utworzenie stałej ekspozycji muzealnej. Wiele osób deklarowało przekazanie na ten cel swoich zbiorów. Było to dla organizatorów zachętą i motorem do dalszego działania. Na spotkaniu Zarządu, TMZW podjęto temat utworzenia muzeum we Wronkach. Zgodnie z sugestią Eligiusza Grupińskiego na siedzibę muzeum wybrano budynek dawnego spichlerza, którego cennym atutem była lokalizacja w centrum miasta. Od końca XIX w. spichlerz należał do rodziny Joseph. Ostatnim właścicielem wywodzącym się tej rodziny był Markus Joseph, który w wyniku wojny opuścił kraj. Upoważnił on Mikołaja Gogolewskiego do zarządzania majątkiem, który ostatecznie przejęła Gmina Wronki.
Poważnym utrudnieniem, jak się okazało, był stan budynku. Przez wiele lat w piwnicy spichlerza znajdował się magazyn ziemniaków i innych płodów rolnych, a na wyższych kondygnacjach magazyn sklepu meblowego. Droga do zaadaptowania budynku i utworzenia w nim muzeum, nie była usłana różami, tym bardziej, że był to trudny okres zmian ustrojowych.
Oficjalne pismo do władz miasta w powyższej sprawie TMZW wystosowało w 1981 roku. Wniosek rozpatrzono pozytywnie, jednak zły stan budynku, brak funduszy i dostępnych materiałów miały znaczny wpływ na przebieg prac.Remontu wymagał dach, podłogi, okna, belki, zagrzybione ściany w piwnicach, klatka schodowa, instalacja elektryczna, wodno-kanalizacyjna i c.o. itd. Należało też wybudować wejście do budynku i rozebrać szpecące przybudówki.
Nad organizacją działań remontowych w kolejnych latach czuwał prezes TMZW Bogdan Tomczak. Pozyskiwaniem eksponatów do muzeum zajmowali się głównie Marian Radomski i Maria Stryczyńska. W roku 1985 budynek został wpisany do rejestru zabytków. W czerwcu 1986 roku w wyniku spotkania, w którym udział wzięli wicewojewoda pilski, wojewódzki konserwator zabytków, naczelnik miasta oraz zarząd TMZW, postanowiono, że w budynku siedzibę będzie miała również Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Wronki. Od roku 1992 remont muzeum prowadzony był w ramach inwestycji Wronieckiego Ośrodka Kultury. W końcu, w sierpniu 1993 roku, po dwunastu latach prac, remont obiektu został zakończony.
Otwarcie muzeum nastąpiło 27 listopada 1993 roku. Podczas uroczystości głos zabrał prezes TMZW Bogdan Tomczak, przedstawiając zakres wykonanych czynności. Ceremonii przecięcia wstęgi dokonali: Burmistrz Wronek Kazimierz Michalak, Przewodniczący Rady Miejskiej Leszek Bartol oraz Prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Wronieckiej Bogdan Tomczak. Obiekt został poświęcony przez proboszcza parafii św. Katarzyny, ks. Jerzego Stachowiaka. Uroczystość zgromadziła wielu oficjeli i przedstawicieli instytucji kultury z byłego województwa pilskiego i poznańskiego, a także mieszkańców gminy Wronki.
Odnowione wnętrza i przygotowane ekspozycje muzealne zrobiły duże wrażenie nazwiedzających, szczególnie tych, którzy pamiętali zawilgocone ściany i spróchniałe belki. Na parterze budynku zaprojektowano pomieszczenia dla biblioteki, natomiast na pozostałych kondygnacjach rozplanowano sale muzealne. Gospodarze przygotowali dla zwiedzających trzy wystawy stałe. Na pierwszym piętrze budynku, ekspozycję archeologiczną przygotował wroniecki archeolog Marek Lemiesz. Ekspozycja miała prezentować obiekty kultury łużyckiej pozyskane w wyniku wykopalisk na os. Borek we Wronkach, trwających w latach 90-tych. Kolejna wystawa prezentowała historię miasta, zarówno poprzez dokumenty, zdjęcia, sztandary, odznaczenia itd., jak i dawne narzędzia codziennego użytku, wytwory rąk ludzkich i narzędzia rzemieślnicze. Trzecią wystawą, umieszczoną na drugim piętrze budynku, była niezwykle bogata ekspozycja poświęcona przyrodzie Puszczy Noteckiej. Wystawa składała się z obiektów należących do myśliwych i lokalnego koła łowieckiego, po której przez wiele lat oprowadzał i snuł opowieści myśliwy, Władysław Włodarczak. W piwnicy budynku zaplanowano salę spotkań i wystaw okolicznościowych. Pierwszym, który wpisał się w jej historię był Witold Konieczny, artysta malarz z Wronek.
Do remontu spichlerza i powstania muzeum w różnym stopniu przyczyniło się około czterdziestu firm (w tym również uczniowie wronieckich szkół i osadzeni z Zakładu Karnego we Wronkach), oraz blisko sto osób indywidualnych. Znaczna część prac wykonana była nieodpłatnie. Działaniom tym poświęcony został folder przygotowany na okoliczność otwarcia muzeum, w którym wymieniono również nazwiska pierwszych darczyńców muzealnych obiektów.
W ciągu dwudziestu lat swego istnienia muzeum zgromadziło blisko 5 tysięcy przedmiotów, tworząc tym samym potężną dokumentację, dającą świadectwo bogatej historii Ziemi Wronieckiej. Odnotować należy, że przeważająca część zbiorów to dary lokalnej społeczności.
Wspomnieć też trzeba, że w budynku zabytkowego spichlerza swą siedzibę miała redakcja gazety „Wronieckie Sprawy” oraz klub młodzieżowy „Alternative”. Od samego początku aż do chwili obecnej, znajduje się w nim biuro TMZW.
W przeciągu swej wieloletniej działalności muzeum zorganizowało dziesiątki wystaw czasowych, wykładów, spotkań, lekcji muzealnych, konkursów i zajęć dla dzieci. W tym czasie udało się nawiązać współpracę z licznymi muzeami i instytucjami z regionu i nie tylko.
Wieloletnimi przewodnikami po ekspozycjach muzealnych byli Bogdan Tomczak, Marian Radomski, Władysław Włodarczak i Andrzej Pietrucha. Nad ewidencją zbiorów czuwał Janusz Łopata-Łowiński (archeolog, założyciel muzeum w Szamotułach). Duży wkład merytoryczny mają również Marek Lemiesz i Michał Sip, oraz wielu wolontariuszy, których nie sposób tutaj wymienić. Kolejnym zatrudnionym pracownikiem była Grażyna Kaźmierczak. Obecnie w muzeum utworzone są dwa etaty, na których pracują regionalista Piotr Pojasek i etnograf Daria Wajdeman-Waszyńska – kierownik muzeum.
W roku 2012, na mocy uchwały Rady Miasta i Gminy Wronki, muzeum zostało mianowane jednostką organizacyjną Wronieckiego Ośrodka Kultury i otrzymało nazwę Muzeum Ziemi Wronieckiej. Obecnym dyrektorem WOK jest Michał Poniewski.
Daria Wajdeman-Waszyńska
